Μια ηθική τιμητική διάκριση και μια...πρόσκληση για απόψε

-Η ανάρτηση είναι παράλληλα και μια πρόσκληση σε όσους φίλους και αναγνώστες επιθυμούν να παραβρεθούν σήμερα 22-12-2012 και 7μμ στο Hilton και στην εκδήλωση του ΥΜΑΘ προς τιμήν εθελοντών και χορηγών που συνέβαλλαν στις εκδηλώσεις για την απελευθέρωση της Μακεδονίας-

Η  ΄΄παρέα΄΄ με τον εθελοντισμό κρατάει χρόνια και μάλλον αποδίδεται στα οικογενειακά μας χρωματοσώματα.

Είναι μια φυσική στάση που πηγάζει από την ανάγκη για κοινωνική συμμετοχή σε δράσεις και αγώνες υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων αλλά και διάσωσης της ιστορίας και του πολιτισμού.

Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης

Η ενασχόληση όμως με το Αρχείο του Στρατηγού Καλλάρη και στη συνέχεια και άλλων ιστορικών προσώπων, με στόχο τη διάσωση και δημοσιοποίηση σημαντικών ντοκουμέντων.

Ξεκίνησε το 2000 με ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ.

Συνεχίζεται με τη διάθεση κειμηλίων για εκθέσεις και εκδηλώσεις.

Η πρώτη είναι ακόμη στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και με χάρηκα πολύ όταν κάποιες φίλες μου και μητέρες με ενημέρωσαν ότι την επισκέφθηκαν τα παιδιά του με το σχολείο και στη συνέχεια την σχολίασαν σους γονείς τους

Τμήμα του αρχείου εκτίθεται στο Υπουργείο Μακεδονίας Θράκης συμμετέχοντας στην Εκθεση ΄΄Κειμήλια΄΄ Απελευθέρωσης΄΄

ΥΜΑΘ. Λίζα Σωτίλη,Νατάσα Μποζίνη

Εκεί είχα τη χαρά να γνωρίσω τις εγγονές του Στρατηγού Ναπολέων Σωτίλη.

Άρχισε μία νέα έρευνα με διασταύρωση στοιχείων και ντοκουμέντων που είχαν ανταλλάξει μεταξύ τους οι δύο Στρατηγοί των Βαλκανικών Αγώνων και του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου.

Το καλοκαίρι, στην έκθεση του Μουσείου Φαλτάιτς για τους βαλκανικούς πολέμους,πρωτοπαρουσιάστηκε με τη μορφή οπτικοακουστικού υλικού ένα ντοκουμέντο του πολεμικού ανταποκριτή και ναύτη στο θωρηκτό Αβέρωφ, Κωνσταντίνου Φαλτάιτς.

Περιέγραφε με λογοτεχνική προσέγγιση την απελευθέρωση της Καβάλας και είναι το πρώτο από μια σειρά ντοκουμέντων που δημιουργούνται σε ηχητική μορφή.

Η κοπιαστική πραγματικά, αποθησαύριση συνεχίζεται όπως και η συμβολή σε εκδηλώσεις, άλλων περιοχών της Ελλάδας, που συνδέονται με τα ιστορικά πρόσωπα της προσωπικής μου έρευνας και καταγραφής.

Για αυτήν την πολύχρονη ενασχόληση με την ιστορία και κυρίως την απελευθέρωση της Μακεδονίας, κλήθηκα να παραλάβω σήμερα, μια τιμητική διάκριση από το ΥΜΑΘ στο πλαίσιο  του ΄΄MONEY SHOW 2012΄΄ στο ξενοδοχείο Hilton της Αθήνας.

Η εκδήλωση είναι προς τιμήν των εθελοντών, συντελεστών, και χορηγών των επετειακών εκδηλώσεων του ΥΜΑΘ για τη συμπλήρωση 100 χρόνων ελεύθερης Μακεδονίας, με ομιλητές τους: Δρ. Κωνσταντίνο Παρθενόπουλο (Γενικό Διευθυντή Υπουργείου Μακεδονίας και Θράκης) και Βασίλειο Νικόλτσιο (Διευθυντή Ιδρύματος Μουσείου Μακεδονικού Αγώνα).

Εντός του ξενοδοχείου θα υπάρχει ειδικά διαμορφωμένος χώρος όπου θα εκτίθενται για πρώτη φορά στην Αθήνα το πρωτόκολλο παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον Ελληνικό Στρατό, η πρώτη ελληνική σημαία που υψώθηκε στο Λευκό Πύργο μετά την απελευθέρωση της πόλης το 1912, καθώς και πλήθος φωτογραφιών από τις επετειακές εκδηλώσεις που διοργάνωσε το ΥΜΑΘ από τις 25 έως τις 27 Οκτωβρίου, με αφορμή τη συμπλήρωση ενός αιώνα από την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης και της Μακεδονίας.

Ευχαριστώ θερμά τους διοργανωτές και εκτιμώ ότι παρά τα όσα ταλανίζουν τη χώρα, θα συνεχίζουν να συμβάλλουν στην ανάδειξη της ιστορίας και του Ελληνικού πολιτισμού, με κάθε τρόπο.

Θα χαρώ να σας συναντήσω για να ανταλλάξουμε ΄΄νέα΄΄ ιστορικού περιεχομένου.

Νατάσα Μποζίνη

Ελαφρύ το Σκυριανό χώμα Μάνο Φαλτάιτς

Με πολύ θλίψη και ισχυρό αίσθημα απώλειας, γράφω αυτήν την ανάρτιση για να χαιρετήσω τον αγαπημένο εικαστικό, συγγραφέα, αγωνιστή και μαχητή Μάνο Φαλτάιτς, γιό του λογοτέχνη και πολεμικού ανταποκριτή στους Βαλκανικούς πολέμους και την Μικρασιατική Καταστροφή, Κωνσταντίνου Φαλτάιτς και ιδρυτή του ομώνυμου Μουσείου στη Σκύρο.

Στις 17 Δεκέμβρη, η Σκυριανή γη αγκάλιασε τον Μάνο.

Στα αυτιά μου ηχεί ακόμη η φωνή του.
Περάσαμε πολλές ώρες τηλεφωνικής συνομιλίας όταν το Αρχείο Καλλάρη και η αγάπη για την ιστορία μας έφεραν  κοντά και ξεκινήσε μια πολύμηνη συνεργασία, που έχει αποτυπωθεί στις αναρτήσεις αυτού του ιστολογίου.

Ο Μάνος ήταν από εκείνο τον πλανήτη που πλάθει όντα με ιδανικά και αυτά τα ιδανικά δε χάνονται όταν περνούν τα χρόνια ούτε όταν η καθημερινότητα και οι αντιξοότητες επιθυμούν να γονατίσουν όντα συμβατικά.

Αντισυμβατικά πορεύθηκε και αντισυμβατικά αποφάσισε να φύγει.
Όσα δημιούργησε θα μας τον θυμίζουν.

Αντίο Μάνο

Ν.Μ

Ήρώες και Ηρωίδες από τη Μακεδονία στην Επανάσταση του 1821

Πριν από λίγες ημέρες στο  Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Θεσσαλονίκης ο Σύλλογος των Φίλων του Κέντρου οργάνωσε μια πολύ ενδιαφέρουσα εκδήλωση με θέμα:΄΄ Ήρωες και Ηρωίδες από τη Μακεδονία κατά την Επανάσταση του 1821΄΄

Ο λόγος για τους: Εμμανουήλ  και  Αφέντρας Παπά,  Αντώνη και  Δόμνας Βιζβίζη, Φραντζή Κούταβου, Τάσου Καρατάσου και Καρατάσαινας, Ζαφειράκη Λογοθέτη και Χρυσάφως Ζαφειράκαινας, Αγγελή Γάτσου και Γάτσαινας, Γιαννάκη Καρατάσου κ.α..

Οι ομιλητές ήταν:
Αθανάσιος Καραθανάσης, καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ.
(Η επανάσταση του 1821 στις Σέρρες, Χαλκιδική και Θεσσαλονίκη).

Αθηνά Τζινίκου - Κακούλη, ιστορικός – λαογράφος και συγγραφέας.
(Η Μακεδόνισα στους Εθνικούς Αγώνες).

 Ιωάννης Παπαλαζάρου, ιστορικός, συγγραφέας.
(Από τη Μακεδονία στη Μεσσηνία με τους Μακεδόνες Αγωνιστές του 1821).

Όσοι είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν, από κοντά την εκδήλωση, άκουσαν νέα στοιχεία και σημαντικά ντοκουμέντα από εκείνη την εποχή και τη δράση των Μακεδόνων ηρώων.

Σήμερα το Αρχείο Καλλάρη, σε αυτή την ανάρτηση, ΄΄φιλοξενεί΄΄ την ομιλία του συγγραφέα και ιστορικού ερευνητή, Ιωάννη Παπαλαζάρου που ΄΄φωτίζει΄΄ άγνωστες πτυχές του αγώνα.

Το θέμα της Ομιλίας είχε τίτλο;

ΑΠΟ ΤΗΝ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΣΤΗΝ ΜΕΣΣΗΝΙΑ

ΜΕ ΤΟΥΣ ΜΑΚΕΔΟΝΕΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΕΣ ΤΟΥ 1821

Η Μακεδονία μας φέτος έχει την τιμητική της. Συμπληρώνει έναν αιώνα ελεύθερου βίου, έπειτα από 530 χρόνια τυραννικής δουλείας υπό τον οθωμανικό ζυγό.

Ορθώς το τρέχον έτος ανακηρύχθηκε έτος επετειακών εκδηλώσεων και απόδοσης τιμών, σεμνών, διακριτικών, αλλά με ιδιαίτερη υπερηφάνεια εκφρασμένων, έτος περισυλλογής και εθνικής αυτογνωσίας, έτος μνήμης, ευγνωμοσύνης και σεβασμού σε όλους αυτούς, που με τους αγώνες και τη θυσία τους μας εξασφάλισαν το δικαίωμα να χαιρόμαστε το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας και να τιμούμε φέτος τα 100χρονά της.

Σε όλες τις πόλεις της Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Έδεσσα, Φλώρινα, Καστοριά, Γιαννιτσά, τιμήθηκαν τα ελευθέριά τους με πολυήμερες εορταστικές εκδηλώσεις.

Στην Πέλλα, τόπο της καταγωγής μου, οργανώθηκαν ημερίδες και συνέδρια εμπνευσμένα από την τοπική ιστορία, με ειδικά τοπικά αφιερώματα, στον αγώνα του θρυλικού Βάλτου, στην περιώνυμη μάχη των Γιαννιτσών και στη μάχη του Οστρόβου, όπου τιμήθηκαν ιδιαίτερα και οπλαρχηγοί και μαχητές από την Κρήτη, τη Μάνη, την Αρκαδία και την Μεσσηνία, για την ηρωική συμμετοχή τους στους αγώνες απελευθέρωσης της Μακεδονίας.

Αφιερώθηκαν ειδικές εκδηλώσεις στο αδικοχαμένο παλικάρι του Βάλτου των Γιαννιτσών, τον Καπετάν Άγρα και στον θρυλικό Αρχιμανδρίτη Παπα-Νίκανδρο, τον απελευθερωτή της Αλμωπίας. Έγιναν τιμητικές αναφορές στον Αρκάδα Ταγματάρχη Νικόλαο Γεωργούλη, ο οποίος, στη Μάχη των Γιαννιτσών, έχασε και τα δυο του χέρια από τουρκικές σφαίρες κι όμως συνέχιζε, σαν νέος  Κυναίγειρος, να τρέχει έφιππος στο πεδίο της μάχης και να εμψυχώνει τους Ευζώνους του, ώσπου μια τρίτη σφαίρα τον έριξε νεκρό από το άλογό του.

 Στον Μεσσήνιο υπολοχαγό Γρηγόριο Σγούρο, ο οποίος, στην ίδια μάχη, δέχτηκε κατάστηθα θραύσμα εχθρικής οβίδας.

Όταν ο γιατρός τον προειδοποίησε, ότι αν αφαιρεθεί το βλήμα κινδυνεύει η ζωή του, το μόνο που παρακάλεσε ήταν να περιμένουν μέχρι να πληροφορηθούν το αποτέλεσμα της κρίσιμης μάχης. Κι όταν σε λίγο ήρθε η ευχάριστη είδηση για τη νίκη του στρατού μας, τότε μόνο ζήτησε ικανοποιημένος, να αφαιρεθεί το θραύσμα και ο Σγούρος πέρασε στην αιωνιότητα.  

 Όπως και στους μέχρι προ τινός τρεις άγνωστους στρατιώτες, που έπεσαν ηρωικά στην μάχη του Οστρόβου (4-5 Νοεμβρίου 1912) και φέτος, ένα αιώνα από τον θάνατό τους, με επίμονες αναζητήσεις και προσπάθειες, βρήκαμε και τα οστά τους και τα ονόματά τους και αναγείραμε σεμνό μνημείο στον τόπο της θυσίας τους.  

Τα Ελληνόπουλα αυτά, άφησαν τις οικογένειές τους στην Κρήτη, στη Μάνη, στην Αρκαδία, στην Μεσσηνία και άλλα μέρη της Ελλάδος και, ως εθελοντές ή ως κληρωτοί, βρέθηκαν εδώ, στον τόπο μας, να πολεμούν και να δίνουν τη ζωή τους για τη λευτεριά των αλύτρωτων Μακεδόνων.

Η αποστολή και ο λόγος ο δικός μου σήμερα είναι να αναφερθώ σε μια αντίστροφη πορεία αγωνιστών της ελευθερίας, από την Μακεδονία προς την Μεσσηνία. Γι’αυτό το λόγο θα χρειαστεί να μετακινηθούμε, νοερά και χρονικά, τουλάχιστον έναν αιώνα πίσω από το έτος της απελευθέρωσης της Μακεδονίας.

Την τελευταία πενταετία του 18^ου αιώνα, ο Αλή πασάς, ο ιδιόρρυθμος και φιλόδοξος βεζίρης της Ηπείρου, έστρεψε λαίμαργο το βλέμμα του προς την Μακεδονία. Η πλούσια ενδοχώρα και τα αποδοτικά δερβένια της δεν άργησαν να προσελκύσουν το ενδιαφέρον και τις ορέξεις του.

 Από το 1795 έως το 1798 είχε ήδη καταλάβει το σύνολο σχεδόν της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας, φτάνοντας μέχρι τους πρόποδες του Πάικου, στα πρόθυρα των Γιαννιτσών. Εκεί τον σταμάτησε η κυριότητα των εδαφών, που ανήκαν στους απογόνους της ιερής οικογένειας του Αχμέτ Γαζή Εβρενός.

Ο μόνος τόπος που αντιστεκόταν σθεναρά επί δέκα χρόνια περίπου στα επεκτατικά του σχέδια, ήταν η Νάουσα, μια πόλη που απολάμβανε ειδικών προνομίων από την εκάστοτε βασιλομήτορα (Βαλιντέ Σουλτάνα) και που την ορεγόταν ιδιαίτερα ο Αλή πασάς. Απελπισμένος από τις αποτυχίες του να την καταλάβει, έλεγε συχνά: «Το Σούλι με γέρασε, μα η Νάουσα θα με φάει».

Τα δυο ανθρώπινα φρούρια που κατέστησαν την Νάουσα απόρθητη σε όλες τις στρατιωτικές απόπειρες κατάληψής της από τον Αλή πασά, ήταν οι πρωτοκλέφτες του Βερμίου, ο γερο-Καρατάσος, και ο Αγγελής Γάτσος, ενώ την εσωτερική της οργάνωση και θωράκιση φρόντιζε ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου, Λογοθέτης της πόλης.

Οι πρώτες ανεπιτυχείς απόπειρες για την υπόταξή της είχαν αρχίσει από τις αρχές του 1795, δια της διπλωματικής οδού και με δελεαστικές προτάσεις. Όταν αυτές απέτυχαν, χρησιμοποίησε και μηχανεύτηκε κάθε είδους μέσα, θεμιτά και αθέμιτα.

Η πρώτη επίθεση για την κατάληψη της, από τον Αλή, επιχειρήθηκε τον Απρίλιο του 1795, από σώμα 400 γενιτσάρων, που αποκρούστηκαν και αποδεκατίστηκαν. Η δεύτερη επίθεση εξαπολύθηκε τρία χρόνια αργότερα, τον Ιούνιο του 1798, από πολλαπλάσιες δυνάμεις 8.000 Αλβανών υπό τον Πασόμπεη. Λυσσαλέες επιθέσεις στην Καραγίδα, στο Γύμνοβο, στο Κουκούλι, αποκρούστηκαν αποτελεσματικά από τα σώματα του Καρατάσου, του Ζαφειράκη, των Ραμαντανέων και του Δεληδήμου. Κοντά τους αναδείχτηκαν λιοντάρια και οι νεαροί πολεμιστές, ο Γιαν. Καρατάσος, γιος του Καπετάνιου, ο Καραμήτσος και τα 5 ηρωικά αδέλφια, οι Σουγκαραίοι από την Κατράνιτσα.

Ο Αγγελής Γάτσος εμφανίστηκε στην πιο κρίσιμη καμπή της μάχης, με σώμα 300 ανδρών και με την συνήθη βροντώδη ιαχή του «γκαϊρέτι» (θάρρος, κουράγιο), που όταν την ξεστόμιζε, αντιλαλούσαν τα φαράγγια του Βερμίου και δεν άργησε να σκορπίσει τα στίφη των Αλβανών. Οι δυναμικές  επεμβάσεις του Γάτσου έδιναν συχνά λύσεις σωτήριες σε δύσκολες πολεμικές ενέργειες.

Η πείρα του Καρατάσου από τη μια και η ορμητικότητα του Γάτσου από την άλλη, σε κάθε περίπτωση, δημιουργούσαν ένα φοβερό πολεμικό δίδυμο, αποτελεσματικό και υπολογίσιμο από κάθε αντίπαλο. Ο Αλή πασάς αναγνώριζε την πολεμική πείρα και υπεροχή του Καρατάσου και ομολογούσε ότι:  «Αν δεν ήταν ο Καρατάσος, ποδάρι δε θ’άφηνα στη Νάουσα».

Όταν ο Αλής κατάλαβε ότι με στρατιωτικές επιχειρήσεις δεν καταλαμβάνεται η Νάουσα, έκανε χρήση των προσφιλών του μεθόδων, της δολοπλοκίας και της φθοράς του αντιπάλου εκ των έσω:

Οργάνωσε και πέτυχε τη δολοφονία των σημαντικότερων πολιτικών και στρατιωτικών αρχόντων της πόλης, όπως ήταν ο Θωμάς Χατζηχειμώνας και ο Δεληδήμος, από δολοφόνους που ποτέ δεν εντοπίσθηκαν.

Και το χειρότερο, κατάφερε να προκαλέσει τη διχόνοια, τη διάσπαση και διαίρεση των Ναουσαίων σε δύο αλληλομισούμενα στρατόπεδα, του Λογοθέτη Ζαφειράκη Θεοδοσίου από τη μια και του Διαμαντή ή Μάμαντη από την άλλη. 

 Από εκεί και πέρα η κατάληψη της Νάουσας και η οριστική υποταγή της τον Ιούνιο του 1804 στον αδίστακτο Τεπελενλή, ήταν πλέον θέμα χρόνου και διαδικασιών.

Πριν αναφερθούμε στο χρονικό της επανάστασης και του ολοκαυτώματος της Νάουσας, θεωρώ απαραίτητο να γνωρίσουμε τους πρωταγωνιστές των δραματικών γεγονότων της ηρωικής πόλης και τη μαρτυρική πορεία τους τα κατοπινά χρόνια στη Νότια Ελλάδα, μέχρι το νοτιότερο άκρο της, την Μεσσηνία, όπου συνέχισαν να αγωνίζονται στο πλάι των Συνελλήνων, για την απαλλαγή του τόπου από την μακραίωνη οθωμανική δουλεία.

Ο Ζαφειράκης Θεοδοσίου γεννήθηκε το 1772 στη Νάουσα. Ευπατρίδης, μορφωμένος και δραστήριος, με ωραία επιβλητική εμφάνιση και πλουσιότατος. Κατείχε τη θέση του Λογοθέτη της πόλεως (αξιωματούχου άρχοντα).

Έλαβε ενεργό μέρος σε όλες τις επιχειρήσεις απόκρουσης του Αλή πασά, προς τον οποίο έτρεφε απέραντο μίσος, ειδικά προς τον γιο του Βελή, γιατί προσπάθησε να του ατιμάσει την οικογένεια.

Στις αρχές του 1804 ήταν επικεφαλής της μιας εκ των δύο πολιτικών παρατάξεων της πόλεως κι όταν, στα μέσα του ιδίου έτους, η άλλη πολιτική μερίδα κάλεσε τον Αλή πασά συμβιβαστικά, να αναλάβει υπό την προστασία του την αποδυναμωμένη πόλη, ο Ζαφειράκης έφυγε νύχτα, μέσω Γιαννιτσών και Θεσσαλονίκης στο Άγιο Όρος. 

 Επέστρεψε μετά από δύο χρόνια στη Νάουσα, αναμείχθηκε εκ νέου στα κοινά της και σύντομα αναδείχτηκε στο πιο εξέχον και ευυπόληπτο μέλος της κοινωνίας της. Συμμετείχε ενεργά στην επανάστασή της το 1822, όπου έδωσε την ίδια τη ζωή του, όπως και ο αγαπημένος γιος του Φίλιππος.

Ο Αναστάσιος Καρατάσος, ο γερο-Καρατάσος, όπως οι περισσότεροι τον αποκαλούσαν, γεννήθηκε στα 1764 στο χωριό Δοβρά της Βέροιας, το οποίο καταστράφηκε από τους Τούρκους κι απόμεινε απ’ αυτό μόνο η γνωστή Μονή της Παναγίας. Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια τα έζησε στο Διχαλεύρι της Βέροιας που κι αυτό καταστράφηκε από τον ίδιο χαλασμό.

Από τη νεανική του ηλικία πέρασε στην κλεφτουριά της περιοχής, κοντά στους περίφημους Λαζαίους. Δεν άργησε να συγκροτήσει δικό του σώμα μέσα από το οποίο αναδείχτηκαν σπουδαίοι πολεμιστές, όπως ο Καραμπατάκης, ο Δεληδήμος, ο Τζαχείλας κ.ά.

 Σύντομα επιβλήθηκε στην περιοχή και αναγνωρίσθηκε ως ο σημαντικότερος αρματολός του Βερμίου. Η φήμη του απλώθηκε σε όλη την Κεντρική Μακεδονία. Διακρινόταν για την επιβλητική του εμφάνιση, τη βροντώδη φωνή του, τη μεγάλη πείρα του στον κλεφτοπόλεμο και τη θεοσέβειά του.

Σε όλη τη διάρκεια της επαναστάσεως στη Νάουσα ήταν ο φυσικός της αρχηγός, γι’ αυτό και οι Τούρκοι ξέσπασαν με τον αγριότερο τρόπο στην οικογένειά του.

 Έχασε όλη του την περιουσία και τα περισσότερα μέλη της οικογενείας του, τη γυναίκα του, τέσσερεις από τους έξι γιους του και τις δυο του κόρες. Ο πρώτος του γιος, ο Γιαννάκης σκοτώθηκε με τον Ζαφειράκη από τους Τούρκους κοντά στο Σέλι.

 Ο δεύτερος, ο Τσάμης, και ο τρίτος, ο Κωτούλας, επέζησαν και πολέμησαν μαζί του. Τα υπόλοιπα παιδιά του φονεύθηκαν ή αιχμαλωτίσθηκαν.

 Ένα μάλιστα από τα αιχμαλωτισμένα του παιδιά το εξισλαμίσανε οι Τούρκοι, το εκπαιδεύσανε σε στρατιωτικές σχολές κι έφτασε στο βαθμό του στρατηγού στο Κάιρο, γνωστός ως Καρατάς πασάς. Εκεί τον επισκέφθηκε το 1857 ο μεγάλος του αδελφός ο Τσάμης και η συνάντησή τους υπήρξε συγκλονιστική.

Ο εξισλαμισμένος αδελφός εκδήλωσε την επιθυμία να επιστέψει στον χριστιανισμό, δεν τον άφησε όμως ο Τσάμης, γιατί θεώρησε ότι από τη θέση που κατείχε, θα μπορούσε να βοηθήσει αποτελεσματικότερα τους χριστιανούς.

Μετά την καταστροφή της Νάουσας, ο γερο-Καρατάσος, με το σώμα του, κατέφυγε στη Νότια Ελλάδα, όπου έλαβε μέρος και διακρίθηκε σε όλες τις πολεμικές συγκρούσεις στη Στερεά και στην Πελοπόννησο. Αποσύρθηκε  με το βαθμό του Συνταγματάρχη στη Ναύπακτο, όπου και πέθανε στις 22 Ιανουαρίου του 1830.

Ο Αγγελής Γάτσος γεννήθηκε μεταξύ των ετών 1759-1764 στους Σαρακηνούς, ορεινό κεφαλοχώρι της Αλμωπίας, της παλιάς Καρατζόβας. Ήταν ατίθασος, ανυπόταχτος και πολύ ανήσυχος χαρακτήρας από τη νεανική του ηλικία. Θρύλοι και παραδόσεις από τον τόπο της καταγωγής του, τού αποδίδουν υπερφυσικές ικανότητες και παράτολμες πράξεις ηρωισμού, γιατί απάλλαξε τον τόπο από τυραννικούς και αδίστακτους μπέηδες.

 Εγκατέλειψε νωρίς το χωριό του, ίσως από τον φόβο των αντιποίνων για τα νεανικά του κατορθώματα και εγκαταστάθηκε στο Περισόρι της Νάουσας, όπου δεν άργησε να μυηθεί στην κλεφταρματολική ζωή, να γνωριστεί με τον Καρατάσο κι άλλους ονομαστούς καπεταναίους της περιοχής, να αναδειχτεί σύντομα ο ίδιος σε καπετάνιο στο αρματολίκι των Βοδενών, με δικό του σώμα παλικαριών από τα Βοδενά, την Καρατζόβα και τα χωριά του Βερμίου.

Ήταν δυναμική και καθοριστική η συμμετοχή του, στο πλευρό του Καρατάσου, κατά την αντίσταση της Νάουσας στις απόπειρες του Αλή πασά να την καθυποτάξει. Ο Φιλιππίδης, ο παλαιότερος ιστορικός της Νάουσας, τον περιγράφει πολύ χαρακτηριστικά: «Είχε ανάστημα πελώριον, κεφαλήν μεγάλην και μύστακα δασύν, βλέμμα εκφράζον απλότητα και τόλμην και φωνήν τραχείαν, ωκύπους και ρωμαλέος, φιλάνθρωπος και ανδρειότατος, όσον δε ήτο ήπιος και αγαθός εν ειρήνη, τόσον οργίλος και καταστρεπτικός ήτο εις τας μάχας».

Και ο Βασδραβέλλης, ο κατ’ εξοχήν ιστορικός των αγώνων και των αγωνιστών της Μακεδονίας κατά την επανάσταση του 1821, προσθέτει σ’ όλα αυτά, ότι «ήτο θεοφοβούμενος, εύπιστος, ευθύς και ανυπόκριτος, πλήρως αφοσιωμένος εις τον Καρατάσον, με τον οποίον τον συνέδεον κοινοί αγώνες και φιλία αδιατάρακτος».

Ο Γάτσος παντρεύτηκε μια συγχωριανή του νεαρή χήρα, την Πρόια, μ’ έναν γιο από τον πρώτο της γάμο, τον Δημήτριο, ο οποίος έμεινε και πολέμησε κοντά στον θετό πατέρα του και του παραστάθηκε πιστά και αγαπημένα μέχρι τα βαθιά του γεράματα. Με την Πρόια έκανε τέσσερεις κόρες  κι έναν γιο τον Νικόλαο. Με την καταστροφή της Νάουσας, ο Α. Γάτσος έχασε τα πάντα, οικογένεια και περιουσία.

Η γυναίκα και οι κόρες του χάθηκαν στη Μ. Ανατολή και ο 4χρονος γιος του Νικόλαος κρατήθηκε όμηρος σε τουρκικό στρατόπεδο, απ’ όπου απελευθερώθηκε πολλά χρόνια αργότερα επί Καποδίστρια.

Το κίνημα του Υψηλάντη, τον Φεβρουάριο του 1821, στις παραδουνάβιες χώρες και η επανάσταση στον Μοριά ένα μήνα αργότερα, προκάλεσαν έντονη επαναστατική κινητικότητα που επεκτάθηκε σε όλη την Ελλάδα, από την Ανατολική Στερεά στην ΄Ηπειρο κι από την Θεσσαλία, με τον Άνθιμο Γαζή, στην Χαλκιδική με τον Εμμανουήλ Παπά.

 Κι ενώ θα περίμενε κανείς να υπάρξει ταυτόχρονη κινητοποίηση και των αρματολικίων του Ολύμπου και της Νάουσας, όπως προέβλεπαν οι σχεδιασμοί του Υψηλάντη και της Φιλικής Εταιρείας, σημειώθηκε μια αδικαιολόγητη διστακτικότητα, καθυστέρηση και έλλειψη συντονισμού στις περιοχές αυτές, μέχρι τον Φεβρουάριο του 1822, με αποτέλεσμα να κερδίσει πολύτιμο χρόνο ο Μεχμέτ Εμίν, ο αιμοσταγής Εμπού Λουμπούτ, και, αφού ισοπέδωσε τα Μαντεμοχώρια και ξεθεμελίωσε την Κασσάνδρα, να στραφεί πάση δυνάμει προς τη Βέροια και την Νάουσα.

Η επανάσταση στη Νάουσα κηρύχτηκε στις 19 Φεβρουαρίου του 1822, Κυριακή της Ορθοδοξίας, μέσα σε πανηγυρική δοξολογία και ατμόσφαιρα, με την παρουσία όλων των πολιτικών και στρατιωτικών αρχηγών (Ζαφειράκη, Καρατάσου, Γάτσου και άλλων οπλαρχηγών), του Σάλλα, ως εκπροσώπου του Υψηλάντη, με ύμνους, συνθήματα και επαναστατικές διακηρύξεις, αλλά και με ακραίες οχλοκρατικές εκδηλώσεις στους δρόμους της πόλεως.

Σε μυστική σύσκεψη των αρχηγών στη Μονή Δοβρά, αποφασίσθηκε η στρατιωτική οργάνωση και η αμυντική θωράκιση της Νάουσας και θέσεων γύρω απ’ αυτήν, ο εξοπλισμός και η συστράτευση γειτονικών πόλεων και ο αποκλεισμός δρόμων και περασμάτων, ώστε να ισχυροποιηθεί η άμυνα της πόλης και να αποδυναμωθεί η επιθετική δραστηριότητα του Λουμπούτ πασά.

Η πρώτη επιθετική ενέργεια των Καρατάσου και Γάτσου κατά της Βέροιας δεν είχε τα αναμενόμενα αποτελέσματα, ενώ η επαναστατημένη πόλη, μετά τις πρώτες ημέρες του ξέφρενου πολεμικού ενθουσιασμού, άρχισε να δέχεται λυσσώδεις επιθέσεις και ασφυκτικούς αποκλεισμούς από τα αναρίθμητα στίφη των Τούρκων και η κατάσταση πολιορκίας έπαιρνε δραματικές διαστάσεις.

Η Μονή Δοβρά, τα Καραούλια, το Κουκούλι, αναδείχτηκαν σε οχυρά απαράμιλλου ηρωισμού, ο ναός του Αγίου Δημητρίου σε ιερό τόπο θυσίας, όπου  οι Δαρζιλοβίτες, οι Τεχοβίτες και τα 5 ηρωικά αδέλφια των Σουγκαρέων, ο Αρχιμανδρίτης Γρηγόριος και οι ιερείς του ναού, έπεσαν μέχρις ενός, μαχόμενοι σώμα με σώμα, με τις εκατοντάδες των φανατισμένων Κονιάρων του Κεχαγιάμπεη. Ο πύργος του Ζαφειράκη μεταβλήθηκε στην τελευταία έπαλξη και οχυρό της πόλης ενώ η Αράπιτσα, σε νέο Ζάλογγο για τις 13 Ναουσαίες ηρωίδες, που προτίμησαν το σκοτεινό βάραθρό της από την ατίμωση.

Οι φρικιαστικές σκηνές που ακολούθησαν μέσα στη μαρτυρική Νάουσα, ξεπερνούν κάθε ανθρώπινη φαντασία. Καρατομήσεις στο Κιόσκι και απαγχονισμοί  στο  ιστορικό πλατάνι χιλιάδων Ναουσαίων, εξανδραποδισμοί και απίστευτες βιαιότητες, ερήμωσαν και πλημμύρισαν τους δρόμους της στο αίμα. Έπρεπε να συμβεί ένα συνταρακτικό γεγονός για να σταματήσουν οι σφαγές.

Το σώμα τού μόλις αποκεφαλισθέντος ράφτη, Νικ. Κοκοβίτη, ακέφαλο, περπάτησε μέχρι τη σκηνή του Εμπού Λουμπούτ κι ύστερα έπεσε στο διπλανό ρέμα. Το φαινόμενο κατατρόμαξε τον πασά και σταμάτησε τη σφαγή.

Κι ενώ τα εναπομείναντα γυναικόπαιδα, οδηγήθηκαν σιδηροδέσμια με ένα θλιβερό καραβάνι, στη Θεσσαλονίκη, όπου συνεχίστηκαν τα μαρτύριά τους, οι οπλαρχηγοί Γάτσος και Καρατάσος, οδυρόμενοι για την απώλεια των οικογενειών τους, αλλά αποφασισμένοι να συνεχίσουν τον αγώνα, κατέφυγαν στη Νότια Ελλάδα.

 Οι οικογένειες των ανδρών των σωμάτων τους, για περισσότερη ασφάλεια, διεκπεραιώθηκαν στις Σποράδες, κυρίως στη Σκιάθο.

Τους συναντούμε να μάχονται με τον Καραϊσκάκη και με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο στη Στερεά, με τον Μαυροκορδάτο στο Μεσολόγγι, στο Σούλι, στη μάχη του Πέτα και στη μάχη της Πλάκας, όπου ο Γάτσος έχασε τον αγαπημένο του αδελφό Πέτρο, να ελέγχουν την Εύβοια, το Τρίκερι και την Αταλάντη και να διακρίνονται  παντού  ως

«Εξαιρετικοί πατριώται, αφιλοκερδείς, καρτερικοί εις τας κακουχίας και στερήσεις, ανδρείοι εν πολέμω και ευπειθέστατοι», κατά τον Χρήστο Βυζάντιο, αγωνιστή και ιστορικό του Αγώνα.

Περί τα μέσα Ιουλίου του 1822, με παράκληση Πελοποννησίων αρχηγών, οι Μακεδόνες πέρασαν στον Μοριά, όπου τους συναντούμε να συμπολεμούν με τους Κολοκοτρωναίους και τους Δεληγιανναίους, στις πιο δύσκολες των μαχών, πάντα με ανδρεία και αυταπάρνηση, αποσπώντας τον θαυμασμό, τον σεβασμό και την αναγνώριση από πολιτικούς και στρατιωτικούς της εποχής. Στη μάχη των Δερβενακίων ο Γάτσος αναδεικνύεται σε πραγματικό ήρωα και ο Φωτάκος Χρυσανθόπουλος, υπασπιστής του Κολοκοτρώνη, στο έργο του «Βίοι Πελοποννησίων», δικαίως τον εγκωμιάζει:

 «Ο περίφημος καπετάνιος Γάτσος, ων εις τα όπλα εκ γενετής και οι στρατιώται του Μακεδόνες, επολέμησαν εις τα Βασιλικά και τα Δερβενάκια γενναίως και οι Πελοποννήσιοι ευχαριστήθηκαν πολύ, διότι είδαν άνδρας, έχοντας ζήλον και εθνικισμόν μέγαν».

Δύσκολα εντοπίζει κανείς πολεμική ή εκκαθαριστική επιχείρηση στην Πελοπόννησο ή στην Στερεά, όπου να μην έχουν κληθεί οι Μακεδόνες στρατηγοί με τα εμπειροπόλεμα σώματά τους, από τοπικούς στρατιωτικούς αρχηγούς ή από τις  προσωρινές επαναστατικές Κυβερνήσεις. Στην εισβολή του Ιμπραήμ, τον Μάρτιο του 1825, η μόνη αποτελεσματική αντίσταση που συνάντησε ήταν από τους Μακεδόνες του Καρατάσου.

Είναι η εποχή όπου η διχόνοια και ο εμφύλιος κλονίζουν συθέμελα την επαναστατημένη Ελλάδα.

Κωλέττης και Μαυροκορδάτος αλληλοκατηγορού-νται ως προδότες, ο Παπαφλέσσας φυλακίζει τον Κολοκοτρώνη και τους Δεληγιανναίους, οι πολιτικοί περιορίζουν τους στρατιωτικούς, ενώ ο Ιμπραήμ αποβιβάζεται και κατακαίει τον Μοριά. Οι μόνοι που στέκονται όρθιοι, αποτελεσματικοί και ετοιμοπόλεμοι, είναι οι Μακεδόνες του Καρατάσου και του Γάτσου.

Σ’αυτή την κρίσιμη στιγμή, η κυβέρνηση Κουντουριώτη ορίζει, ως γενικό αρχηγό της εκστρατείας κατά του Ιμπραήμ έναν Υδραίο πλοίαρχο, τον Κυριάκο Σκούρτη, εντελώς άσχετο με στεριανούς πολέμους, και αγνοεί τους Μακεδόνες στρατηγούς, τους μόνους ικανούς να αντιμετωπίσουν τον επερχόμενο κίνδυνο.

Ο Καρατάσος αναλαμβάνει την παράτολμη πρωτοβουλία να αντιμετωπίσει μόνος του τον Ιμπραήμ. Κατεβαίνει με τον σώμα του στη Μεσσηνία και στις 15 Μαρτίου του 1825, στον Σχοινόλακκα, καθηλώνει τον Ιμπραήμ και του προκαλεί σημαντικές φθορές και απώλειες.

Δεν είναι η μόνη ούτε η πρώτη αδικία και πικρία που δοκιμάζουν οι Μακεδόνες στρατηγοί. Οι άνδρες των σωμάτων τους μένουν επί μήνες χωρίς μισθοτροφοδοσία και οι διαμαρτυρίες τους συστηματικά αγνοούνται.

Ο Κωλέττης συχνά κατηγορεί τους Μακεδόνες ότι συμμετέχουν σε ληστρικές και πειρατικές εκστρατείες στο Αιγαίο για να ταΐσουν τις οικογένειές τους που πέθαιναν της πείνας, εγκαταλελειμμένες στη Σκιάθο και ότι Γάτσος και Καρατάσος φροντίζουν για την απελευθέρωση μελών των οικογενειών τους, ενώ ήταν γνωστό ότι οι οικογένειές τους είχαν αφανιστεί από τον Εμπού Λουμπούτ πασά και ότι η ίδια η Βουλή των Αντιπροσώπων, με προτάσεις και αποφάσεις της, αντιμετώπιζε ευνοϊκά την ανταλλαγή αιχμαλώτων. Είναι χαρακτηριστική η σχετική εντολή του Βουλευτικού Σώματος της 15-10-1823:

«Επειδή οι στρατηγοί Καρατάσος και Α. Γάτσος, υπέρ του κοινού και ιερού αγώνος πολεμούντες, απώλεσαν πολλά και το τιμαλφέστερον πάντων τας οικογε-νείας των, διατάττεσθε εν καιρώ όπου ευδοκήση ο Κύριος την παράδοσιν της Ακροκορίνθου, να κρατήσητε όλους τους σημαντικούς τούρκους, δια να πραγμα-τευθεί η λύτρωσις και απαλλαγή των κινδυνευουσών χριστιανικών οικογενειών των δύο αρίστων πολεμιστών, θερμών υπερμάχων της ελληνικής ελευθερίας».

Η φήμη τους ως αρίστων πολεμιστών είχε απλωθεί μέχρι και τη νησιωτική Ελλάδα. Έτσι όταν το 1824 καταστράφηκαν τα Ψαρά από τον Χοσρέφ, ο ναύαρχος Μιαούλης, ανησυχώντας για την τύχη της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Ύδρας και γνωρίζοντας τις ικανότητες των Μακεδόνων πολεμιστών, έστειλε επιστολή στους συμπατριώτες του και τους συνιστούσε να καλέσουν το συντομότερο τους Μακεδόνες, για τη σωτηρία της νήσου: 

 «Οι εκεί Ολύμπιοι καπετάνιοι Καρατάσος, Γάτσος και λοιποί, περιμένουν ανυπομόνως, ώραν την ώραν, διαταγήν να τρέξωσιν όπου είναι ανάγκη. Η ανδρεία και επιμονή των ειρημένων αρκετά σας είναι γνωστή. Δύνανται να μας χρησιμεύσουν και εις την Ύδραν, και όπου αλλού είναι χρεία. Ταχύνατε, λοιπόν όσον ημπορείτε την μετακόμισίν των».

Ο στρατηγός Γ. Μακρυγιάννης, από τους πλέον αξιόπιστους καταγραφείς του Μεγάλου Αγώνα, τρέφει βαθύ σεβασμό και εκτίμηση στον πατριωτισμό και στην ακεραιότητα του χαρακτήρα των δύο Μακεδόνων στρατηγών και τους αναφέρει συχνά στα απομνημονεύματά του: «Ορκιστήκαμεν εις αυτό ο Καρατάσος, ο Γάτσος κι εγώ να είμαστε σύμφωνοι και αχώριστοι δια την πατρίδα και την θρησκεία, κατά τον όρκον όπου κάμαμε».

Τον Μάιο του 1823, όταν ο Κιουταχής κυριαρχεί ολοκληρωτικά στην Στερεά, ο Χριστόφ. Περραιβός, υπουργός πολέμου στην κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, γνωρίζοντας ότι οι Μακεδόνες είναι οι μόνοι που μπορούν να ανακόψουν την προέλαση του Τούρκου στρατηγού, τους προσκαλεί και τους παρακαλεί:

«Η Διοίκησις καπετάν Καρατάσο και Γάτσο, γνωρίζουσα την αξιότητά σας, την φρονιμάδα σας, την εμπειρίαν σας και τον ένθερμον ζήλον σας δια την Πατρίδα, σας διορίζει να αποκρούσητε εκείθεν τον εχθρόν. Αι ανδραγαθίαι και οι κόποι σας είναι γνωστοί εις όλον το Έθνος και την Διοίκησιν και δε θέλει σας αφήσει παραπονεμένους, χωρίς να ανταμείψη τους κόπους σας μίαν ημέραν».

 Ένα μήνα αργότερα και ο ίδιος ο Μαυροκορδάτος, εκλιπαρεί καθένα χωριστά τους δύο στρατηγούς, στον ίδιο τόνο: «Η στρατηγική σου σύνεσις, η γενναιότης της ψυχής σου, αι μεγάλαι σου ανδραγαθίαι και ο πατριωτικός σου ζήλος τα οποία πολλαπλώς έδειξας αγωνιζόμενος εις διάφορα μέρη της Ελλάδος, δίδουν αγαθάς ελπίδας εις την Διοίκησιν, ότι θα συνεργήσης με όλας σου τας δυνάμεις δια την ελευθερίαν της ποθητής πατρίδος και θέλει σε ανταμείψη κλπ».

Φυσικά ούτε αναλόγου ανταμοιβής έτυχαν ποτέ, ούτε και την αναζήτησαν όπως είχαν κάθε δίκιο και δικαίωμα, αν τους ενδιέφεραν μόνο οι λουφέδες και τα αξιώματα. Όταν επί Καποδίστρια αποδόθηκαν κάποιοι βαθμοί και μισθοί χιλιάρχων και στρατηγών, οι γηραιοί Μακεδόνες πολέμαρχοι αγνοήθηκαν και αντί αυτών, προήχθησαν κάποιοι άλλοι πολύ νεότεροι και άκαπνοι, αλλά ημέτεροι και ευνοούμενοι. Αυτοί έμειναν συνταγματάρχες «επί τιμή», με μια πενιχρή σύνταξη, στην εγκατάλειψη και στην αξιοπρέπειά τους.

Επί βασιλέως Όθωνος και με την οικονομική στήριξη ενός διακεκριμένου απόδημου Μακεδόνα, του Κων/νου Βέλλιου από την Βλάστη, βαρώνου στην Αυστρία, τους παραχωρήθηκε έκταση στην Αταλάντη της Λοκρίδας  κι εκεί εγκαταστάθηκαν ο Γάτσος και 2.000 περίπου Μακεδόνες πολεμιστές, με τις οικογένειές τους, σε μια συνοικία που ονόμασαν Νέα Πέλλα κι έτσι ονομάζεται μέχρι σήμερα. Εκεί άφησε την τελευταία του πνοή και ο Αγγελής Γάτσος, το 1839, πάμφτωχος κι απ’ όλους ξεχασμένος.

Αυτοί υπήρξαν οι Μακεδόνες και του 1821 και του Μακεδονικού Αγώνα και όλων των εποχών. Ταύτισαν την Ορθοδοξία με την Ελλάδα, την Ελλάδα με τη Μακεδονία και μη γνωρίζοντες καν τα ελληνικά οι πιο πολλοί απ’ αυτούς, αντιστάθηκαν σθεναρά σε όσους επιχείρησαν να τους στερήσουν την ελευθερία ή να αλλοτριώσουν την ελληνική τους συνείδηση.

Συμπολέμησαν ανά τους αιώνες με τους Συνέλληνες για τα ίδια ιδανικά και δίνουν διαχρονικά γενναία και αποστομωτική απάντηση σε όσους έχουν την αναίδεια και το θράσος να αμφισβητούν την ελληνικότητά τους, να μας θεωρούν υπό κατοχήν ή αλύτρωτους αδελφούς των, να παραχαράσσουν και να οικειοποιούνται αυθαίρετα τα ιστορικά μας σύμβολα.

Ιστορία του 424 Γ.Σ.Ν.Ε. «Γενικού Στρατιωτικού Νοσοκομείου Εκπαίδευης» -Ο χώρος και οι άνθρωποι-

Συγγραφέας : ΣΥΛΛΟΓΙΚΟ (Επιμέλεια έκδοσης Χρ. Παπαγιάννης)

Η γνωριμία με το χώρο και τους ανθρώπους του μεγαλυτέρου Στρατιωτικού Νοσοκομείου το οποίο λειτούργησε επί ένα περίπου αιώνα στην Θεσσαλονίκη, είναι κάτι το οποίο για πρώτη φορά συμβαίνει.

Οι πολεμικές και πολιτικές συγκρούσεις και οι μεγάλες επιστημονικές εξελίξεις σφραγίζουν τον χώρο και τους ανθρώπους του παλαιού 424 ΓΣΝΕ και σηματοδοτούν την αιωνόβια πορεία του.

Η αξιοποίηση των ιστορικών αρχείων, αλλά προ παντός η κατάθεση βιωματικών καταστάσεων από ανθρώπους του Νοσοκομείου αυτού, προσφέρουν στον αναγνώστη άρωμα και χρώμα μοναδικό της ατμόσφαιρας και του τρόπου λειτουργίας του, και καθιστούν τον αναγνώστη κοινωνό του επιστημονικού και κοινωνικού έργου που προσέφερε το παλαιό 424 ΓΣΝΕ όχι μόνο στις Ένοπλες Δυνάμεις αλλά και στην κοινωνία της Θεσσαλονίκης και της Βορείου Ελλάδος γενικότερα.

 (Αναδημοσίευση από:http://www.laosver.gr/news/events/43276.html#.ULJVmmeqCyA )

ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ 424 Γ.Σ.Ν.Ε. 

Με την ευκαιρία της συμπλήρωσης (100) εκατό χρόνων από την ίδρυση και λειτουργία του 424 στρατιωτικού νοσοκομείου Θεσσαλονίκης, η Επιστημονική Ένωση των γιατρών των ενόπλων δυνάμεων της Ελλάδος, εξέδωσε ένα πολυτελούς έκδοσης βιβλίο με την ιστορία του Νοσοκομείου 424 Θεσσαλονίκης.

Είναι μια αξιόλογη προσπάθεια να καταγραφούν όλα εκείνα τα στοιχεία που αφορούν από την ίδρυσή του το 1913 μετά τους νικηφόρους Βαλκανικούς πολέμους μέχρι σήμερα.

Δυσκολίες υπήρξαν πολλές λόγω έλλειψης απαραίτητων στοιχείων λόγω των πολέμων (1914-1915, 1919-22, 1940-44 και 1946-49) που μεσολάβησαν.

Στο τέλος ξεπεράστηκαν τα προβλήματα από τις προσπάθειες των φιλότιμων και αξιόλογων γιατρών. Το βιβλίο προλογίζει ο ομότιμος καθηγητής του ΑΠΘ κ. Ιωάννης Χασιώτης, πρόεδρος του Ιδρύματος του Μουσείου Μακεδονικού αγώνα. Στον πρόλογό του αναφερόμενος στην παρουσίαση της πορείας του 424 ΓΣΝΕ από της απελευθερώσεως της πόλης, συνιστά σημαντικό κεφάλαιο της συνολικής ιστορίας της πόλης και της ευρύτερης Μακεδονίας.

Το βιβλίο χωρίζεται σε 4 μέρη. Το Α΄ μέρος καλύπτει το διάστημα από της ιδρύσεως του Νοσοκομείου μέχρι το 1940. Το Β΄ μέρος από το 1949-1964, περιλαμβάνει τα γεγονότα της μεταπολεμικής περιόδου. Το Γ΄ μέρος από το 1965 μέχρι 2007 και το Δ΄ μέρος καλύπτει το παράρτημα. Παρέχονται διάφορες πληροφορίες με το φαρμακείο, την οδοντιατρική πτέρυγα και τις νοσηλευτικές και οικονομικές υπηρεσίες.

Συγγραφείς του βιβλίου είναι μια ομάδα από οκτώ ανώτατους αξιωματικούς του υγειονομικού ε.α. των ενόπλων δυνάμεων. Όλοι τους αφιέρωσαν ένα πολύτιμο μέρος από τη ζωή τους, στην αποστολή του γιατρού και κατά τους πολέμους που προηγήθηκαν από το 1912 μέχρι σήμερα αλλά και κατά την ειρηνική περίοδο.

 Αφορμή για την ομαδική τους εργασία αποτέλεσε το γεγονός των 100 χρόνων λειτουργίας του αλλά και την μετεγκατάστασή του πρόσφατα στο νέο κτιριακό συγκρότημα που κατασκευάστηκε πρόσφατα έξω από τη Θεσσαλονίκη.

Στις σελίδες του βιβλίου διαβάζει ο αναγνώστης ημερήσιες διαταγές ιδιαίτερα κατά τους πολέμους που προκαλούν συγκίνηση και θαυμασμό.
Παρελαύνουν διάφορες φωτογραφίες εκείνων που υπηρέτησαν στο παλιό το κτίριο που η κατασκευή του χάνεται στο χρόνο της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Άνθρωποι που προσέφεραν την καρδιά τους και κατέθεσαν την ψυχή τους. Η ανάμνησή τους προκαλεί δάκρυα και συγκίνηση. Εκεί μέσα φρόντισαν για τους τραυματίες του πολέμου και της ειρήνης.

Κατάλογοι αξιωματικών που υπηρέτησαν, που διεύθυναν τη σχολή. Κατάλογοι αδελφών νοσοκόμων, νοσηλευομένων έχουν την ανάλογη θέση και προκαλούν τον θαυμασμό. Αυτά και άλλα πολλά συνθέτουν το περιεχόμενο του βιβλίου.

Υ.Γ.: Και ο γράφων έχει τη δική του συγκίνηση διότι ο καθηγητής κ. Ι. Χασιώτης ήταν συμφοιτητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και ο συγγραφέας-γιατρός κ. Πολυράκης θεράπων γιατρός τον Απρίλιο του 1992 στο 424 Σ.Ν.

Π. Παπαδόπουλος
- Φιλόλογος

Εγκαίνια της έκθεσης «Πως απέθανε η Μικρά Ασία» - 90 χρόνια από τη Μικρασιατική Καταστροφή

Πολεμικές ανταποκρίσεις-Δημοσιεύματα-Μαρτυρίες-Ημερολογιακές καταγραφές από το αρχείο του Κωνσταντίνου Φαλτάιτς

 

Την Παρασκευή 30 Νοεμβρίου 2012, στις 17:30, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος σε συνεργασία με το Μουσείο Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς, εγκαινιάζουν την έκθεση «Πως απέθανε η Μικρά Ασία», επ’ ευκαιρία της συμπλήρωσης 90 χρόνων από τη Μικρασιατική Καταστροφή.

 

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στο Κεντρικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, Πανεπιστημίου 32.

 

 

Ομιλητές:

Κατερίνα Κορρέ - Ζωγράφου

Ομότιμη Καθηγήτρια στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος των Φίλων της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, Ιδρυτικό Μέλος των Φίλων του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς

Αναστασία Φαλτάιτς

Συνιδρύτρια του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς, Ιστορικός

Φρύνη Παπαλημναίου

Επιμελήτρια της έκθεσης & Γ. Γραμματέας των Φίλων του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς

Αυγή Ε. Τζάκου

Αρχιτέκτων - Μουσειογράφος, μουσειογραφική μελέτη της έκθεσης

Αντωνία Βαθάκου

Πρόεδρος των Φίλων του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς

Ευάγγελος Τσίρκας

Πρόεδρος Ένωσης Σμυρναίων

 

Έλλη Σολομωνίδου – Μπαλάνου

Μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Σμυρναίων

Λουκάς Χριστοδούλου

Αντιπρόεδρος ΚΕ.ΜΙ.ΠΟ Ν. Ιωνίας

 

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ: «Το χρονικό της Προσφυγιάς», παραγωγής Μουσείου – Αρχείου ΕΡΤ.

Την εκδήλωση θα πλαισιώσει η Παραδοσιακή Χορωδία του Ο.Π.Α.Ν. του Δήμου Ν. Ιωνίας, με τραγούδια της Μικράς Ασίας. Διεύθυνση – Μουσική επιμέλεια: Β. Σαραντίδη. Τη χορωδία θα συνοδέψουν οι μουσικοί: Β. Σαραντίδης – βιολί, Σ. Σπανού – σαντούρι, Ι. Ηλιάδης – λαούτο, Γ. Παυλίδης – κιθάρα.

Θα προλογίσουν ο Πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος, κ. Χαράλαμπος Μ. Μουτσόπουλος και η Αν. Γενική Διευθύντρια κα Αντωνία Αράχωβα.

Η έκθεση πραγματοποιείται με χορηγία Φίλου του Μουσείου Μάνου και Αναστασίας Φαλτάιτς.

 

Πληροφορίες: 210 3392093,  210 3637938

Ή ΄΄MIKRASIA΄΄ ...Κάτω από τη Γέφυρα

Η Ομάδα ΓΕΦΥΡΑ σε συμπαραγωγή με
τον Θεατρικό Οργανισμό Κάτω Από Τη Γέφυρα
παρουσιάζουν  την παράσταση
MIKRASIA
σε δραματουργική επεξεργασία-σκηνοθεσία Λεωνίδα Παπαδόπουλου

Από Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2012

στο Θέατρο «Κάτω Από Τη Γέφυρα» κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15
Μια παράσταση φόρος τιμής στις αλησμόνητες πατρίδες.
Αφηγήσεις, τραγούδια και μνήμες μιας εποχής κι ενός τόπου που σημάδεψε τη σύγχρονη ελληνική ιστορία.

Η ομάδα ΓΕΦΥΡΑ με στραμμένο το νου στα 90 χρόνια από τον ξεριζωμό δύο εκατομμυρίων Ελλήνων από τις χαμένες πατρίδες, με ανοιχτή καρδιά σε μαρτυρίες επίσημες, ιστορίες που γέννησαν εκείνες οι φωτιές, καημούς χιλοτραγουδισμένους και όχημα τη μουσική που άνθισε από κεινη την καταστροφή- σας καλεί να την ακολουθήσετε σε μια περιπλάνηση στον κόσμο που δεν κατάφεραν να αφανίσουν ούτε σφαγές, ούτε διαπλοκές. Μέσα στις καρδιές των επιζώντων έγινε σύμβολο και μύθος του πλούτου και της αντοχής ετούτου του λαού που πάντα θα αγκαλιάζει ανατολή και δύση.


«MIKRASIA»

 

ΔΡΑΜΑΤΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ- ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ: Λεωνίδας Παπαδόπουλος

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΚΙΝΗΣΗΣ: Μαρίζα Τσίγκα

ΣΚΗΝΙΚΑ-ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Νικολέτα Παπαδοπούλου

ΜΟΥΣΙΚΗ-VIDEO: Λιάνα Τζερεφού

ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θοδωρής Ευστρατιάδης, Μαρία Πλουμή

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ: Νικόλας Σταυρόπουλος

ΒΟΗΘΟΣ ΣΚΗΝΟΘΕΤΗ :Μαριτίνη Γκόγκα

 

Διανομή (με αλφαβητική σειρά):
 

Φρατζέσκα Αλεξάνδρου

Μαρία Βλάχου

Άννα Γαρεφαλάκη

Ελένη Δαφνή

Θοδωρής Ευστρατιάδης

Μάνθος Καλαντζής

Οδυσσέας Κιόσογλου

Μαρία Πλουμή

 

ΘΕΑΤΡΟ Κάτω Από Τη Γέφυρα

Πλατεία Σταθμού ΗΣΑΠ, Νέου Φαλήρου

Κρατήσεις: τηλ. 210-4816200

ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ: Δευτέρα και Τρίτη 21.15

Εισιτήρια: 10 ευρώ κανονικό, 7 ευρώ φοιτητικό-άνεργοι

Διάρκεια: 80΄

Πρόσωπα επικοινωνίας για την παράσταση:

Ελένη Δαφνή ,  6941407597,  eleni_dafni@hotmail.com

Μάνθος Καλαντζής, 6937383530, manthosk@hotmail.com

 

 

Θεατρική Ομάδα
Γέφυρα

ΔΕΚΑ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΜΕ ΕΝΑ ΙΝΤΕΡΜΕΤΖΟ του Γ. Σπανδωνή

 

Ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Γιάννης Σπανδωνής ανέσυρε ντοκουμέντα από το οικογενειακό αρχείο  του Νικόλαου Σπανδωνή, δημοσιογράφου, διπλωμάτη και πολιτικού, που ακολούθησε τον ελληνικό στρατό ως πολεμικός ανταποκριτής σʼ όλες σχεδόν τις μάχες των Βαλκανικών Πολέμων, και Ιωάννη Σπανδωνή, συνταγματάρχη, και δημιούργησε το νέο του βιβλίο με τίτλο:

ΔΕΚΑ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΜΕ ΕΝΑ ΙΝΤΕΡΜΕΤΖΟ

Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που ο ίδιος ο συγγραφέας το χαρακτηρίζει «δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Bell και παρουσιάζεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη.

«Όταν έβλεπα το σήμα του αρχηγού του ελληνικού στρατού να ανεμίζει έξω από ένα πρόχειρα επισκευασμένο παλιόσπιτο στον Τύρναβο, δε φανταζόμουν με τίποτα ότι ύστερα από είκοσι μόλις μέρες θα το έβλεπα να μπαίνει θριαμβευτικά στη Θεσσαλονίκη».

Μ' αυτά τα λόγια περιγράφει τη συγκίνησή του τον Οκτώβρη του 1912 ο δημοσιογράφος Νίκος Στανής, που ακολουθεί τον ελληνικό στρατό ως πολεμικός ανταποκριτής στις εξορμήσεις των Βαλκανικών Πολέμων.
Την ίδια ώρα, ο γιος του Γιάννης, λοχαγός στο Σύνταγμα Κρητικής Χωροφυλακής, πολεμάει στην πρώτη γραμμή.

Έξι εβδομάδες κράτησε ο Πρώτος Βαλκανικός Πόλεμος. Ο Δεύτερος ακόμα λιγότερο, κάτι παραπάνω από ένα μήνα. Ανάμεσά τους, μεσολάβησε ένα αιματηρό ιντερμέτζο: η δολοφονία του βασιλιά Γεωργίου Α' στη Θεσσαλονίκη.

Τα γεγονότα αυτών των Δέκα Εβδομάδων κι εκείνου του θλιβερού Ιντερμέτζου περιγράφουν πατέρας και γιος, δημοσιογράφος και στρατιωτικός, που τα ζουν μέρα με την ημέρα, σε πεδία μαχών, διπλωματικές περιπέτειες, καταγώγια και σαλόνια. Πριν από εκατό ακριβώς χρόνια. Σ' εκείνους τους πολέμους που διπλασίασαν την Ελλάδα σε έκταση, πληθυσμό και πλούτο και την έκαναν δύναμη υπολογίσιμη στην Ευρώπη. Τότε

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:
ο Δρ. Ιωάννης Παρίσης, Υποστράτηγος ε.α., Διδάκτων Διεθνών Σχέσεων
και
ο κ. Χρίστος Ζαφείρης, Φιλόλογος

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων
του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης, Βας. Γεωργίου 1α,
την Τετάρτη 21 Νοεμβρίου, στις 19.00 μ.μ.

Ο Γιάννης Σπανδωνής

Γεννημένος στην Αθήνα, δημοσιογράφος και απόγονος δημοσιογράφων, ο Γιάννης Σπανδωνής εργάστηκε σε επιτελικές θέσεις μεγάλων εφημερίδων και περιοδικών, καθώς και στην κρατική τηλεόραση.

Το 1985 οργάνωσε, με τη συνεργασία και άλλων δημοσιογράφων, το πρώτο ηλεκτρονικό αρχείο εφημερίδων, για λογαριασμό του Ιδρύματος Προαγωγής της Δημοσιογραφίας Μπότση.

Με το πρώτο του βιβλίο «Κάποτε στο Αιγαίο», αποσπά το βραβείο Μ. Π. Ράλλη για τον καλύτερο νεοεμφανιζόμενο συγγραφέα του 1983. Ακολούθησαν ο «Θρήνος» (1984, Α΄ Βραβείο Παρνασσού), οι «Γραικοί» (1985, Α' Βραβείο Εθνικής Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών-Ροταριανού Ομίλου), μία σε εξέλιξη μυθιστορηματική τετραλογία για την ιστορία της ελληνικής κοινωνίας από τα μέσα του 19ου αιώνα ως το τέλος του 20ου, μυθιστορηματικές βιογραφίες («Ρήγας Βελεστινλής, ο επαναστάτης με τα τραγούδια», «N. Πλαστήρας, η χαμένη ευκαιρία της Ελλάδας», «Ηρόδοτος, ο ταξιδιώτης της γνώσης» κ.ά.), καθώς και ένα λεύκωμα για την «Αθήνα της Μπελ Επόκ».

Τον ενδιαφέρει κυρίως το διαχρονικό ιστορικό μυθιστόρημα, επειδή πιστεύει ότι λαός που δε γνωρίζει το παρελθόν του δεν μπορεί να σχεδιάσει το μέλλον του.

Παράλληλα με το συγγραφικό του έργο, ασχολείται και με τη λογοτεχνική μετάφραση, έχοντας αποσπάσει ευμενή σχόλια και επαίνους τόσο από τους κριτικούς όσο και από πνευματικά ιδρύματα της χώρας μας και του εξωτερικού.